صفحه اصلی / مقاله‌ها / مدیریت ریسک و پرتفوی در صندوق‏‌های ثروت ملی

مدیریت ریسک و پرتفوی در صندوق‏‌های ثروت ملی

صندوق‏‌های ثروت ملی نوعی صندوق سرمایه‌‏گذاری‏‌اند که با اهداف خاص و تحت مالکیت دولت فعالیت می‏‌کنند. دلیل پیدایش صندوق‏‌های ثروت ملی به اوایل دهۀ ۱۹۶۰ میلادی باز می‏‌گردد. پس از کشف میدان گازی در هلند، بخش تولید در این کشور به‏‌شدت تضعیف شد و تولید کالا و ارائۀ خدمات کاهش چشمگیری یافت. این شرایط را در اقتصاد تحت ‏عنوان بیماری هلندی و نفرین منابع می‏‌شناسند. در زمان وقوع این پدیده، افزایش درآمدهای حاصل از صادرات نفت و سایر منابع طبیعی به تقویت ارزش پول ملی، کاهش رقابت‏‌پذیری محصولات شرکت‏‌های داخلی در مقابل کالا و خدمات وارداتی، افزایش واردات و کاهش صادرات کالا و خدمات غیرنفتی، رکود در بخش تولید، تورم و افزایش بیکاری منجر می‏‌شود. لذا صندوق بین‏‌المللی پول به کشورهای صادرکنندۀ نفت و گاز پیشنهاد داد درآمدهای ناشی از فروش منابع طبیعی را به‏‌جای مصارف روزمره و تأمین مالی واردات، به صندوق‏‌های ثروت ملی خود واریز کنند. سپس، منابع صندوق باید برای سرمایه‌‏گذاری و تأمین مالی طرح‏‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‏‌محیطی به کار گرفته شود. صندوق‌‏های ثروت ملی باید در چارچوب مأموریت‏‌ها و اهداف مشخص شده از سوی حاکمیت به فعالیت بپردازد. گرچه صندوق‏‌های ثروت ملی استقلال عملیاتی دارند، فعالیت‌‏های آنها باید با اهداف کلان اقتصادی (سیاست‏های پولی، مالی و توسعه) هماهنگ باشد. این امر مستلزم قاعده‏‌مند کردن روابط صندوق با سایر ارکان حاکمیت مانند دولت و بانک مرکزی است.

براساس اهداف و مأموریت‌ها، انواع متعددی از صندوق‏‌های ثروت ملی وجود دارد که مهم‌‏ترین آنها عبارتند از:

  1. صندوق‏‌های‏ تثبیت: هدف آنها کاهش نوسان درآمدهای دولت و جبران کسری بودجه در زمان کاهش قیمت نفت خام است. بدین‏‌منظور، مازاد درآمد نفتی در زمان‏‌های افزایش قیمت نفت به صندوق واریز و در دارایی‏‌های کوتاه‌‏مدت با نقدشوندگی بالا مانند اسناد و اوراق خزانه سرمایه‏‌گذاری می‏‌شود تا در زمان‏‌های کاهش قیمت نفت برای جبران کسری بودجه به کار گرفته شود؛
  2. صندوق‏‌های پس‌انداز و عدالت بین‏‌نسلی: قسمتی از درآمدهای نفتی به‌عنوان سهم نسل‏‌های آینده به صندوق واریز شده و اغلب در بازار‏های مالی بین‏‌المللی سرمایه‏‌گذاری می‏‌شود؛
  3. صندوق‏‌های ذخیرۀ بازنشستگی: عواید حاصل از سرمایه‏‌گذاری‏‌های این صندوق جهت پرداخت تعهدات آتی دولت در ارتباط با تأمین اجتماعی (حقوق و بیمۀ بازنشستگان) مورد استفاده قرار می‏‌گیرد؛
  4. صندوق‏‌های توسعه: هدف آنها تبدیل درآمدهای نفتی به ثروت ماندگار، سرمایۀ مولد و توسعۀ پایدار از طریق اعطای تسهیلات به طرح‌‏ها و سرمایه‏‌گذاری‏‌های توجیه‌‏دار است.
  5. صندوق‏‌های سرمایه‌‏گذاری ذخایر (صندوق‏‌های ذخیرۀ ارزی): هدف آنها سرمایه‏‌گذاری و کسب بازده از ذخایر ارزی و حفظ قدرت خرید بین‏‌المللی کشور است.

همایش گروه کاری بین المللی صندوق‏‌های ثروت ملی در سال ۲۰۰۸ میلادی قواعد کلی برای هدایت صندوق‏‌های ثروت ملی را در شهر سانتیاگو شیلی تدوین کرد. این اصول که به‏‌عنوان اصول سانتیاگو شناخته می‏‌شوند، اصول و روش‌‏های کلی پذیرفته شده پیرامون ساختار نهادی، مدیریت پرتفوی و ریسک، پاسخگویی و شفافیت را تحت بیست‏‌وچهار اصل به صندوق‏‌های ثروت ملی پیشنهاد می‏‌دهند. اصل بیست‏‌ودوم سانتیاگو بیان می‏‌کند که صندوق‏‌های ثروت ملی باید چارچوبی مشخص برای مدیریت ریسک داشته باشند. مدیریت ریسک دربرگیرندۀ فعالیت‏‌هایی مانند شناسایی و اندازه‏‌گیری ریسک، تدوین سیاست‏‌های مدیریت ریسک، تعیین نحوۀ واکنش به ریسک‏‌های شناسایی شده، همسوسازی سطح ریسک‏‌پذیری در سرمایه‏‌گذاری‏‌ها با اهداف و راهبردهای صندوق، بهینه‏‌سازی در تخصیص منابع، طراحی و اجرای نظام کنترل‏‌های داخلی به‏‌منظور کاهش ریسک عملیاتی، اطمینان از گزارش‏‌دهی قابل اعتماد و به‏‌موقع و رعایت قوانین و مقررات می‏‌باشد. با توجه به پیچیدگی‏‌های روزافزون در کسب‌‏وکار، اتخاذ رویکرد یکپارچه و کل‏‌گرا از مهم‌ترین تحولات اخیر است که در آن مدیریت ریسک نیازمند (۱) همکاری، مشارکت و مسئولیت‏‌پذیری تمام ارکان صندوق در فرآیند مدیریت ریسک براساس تخصص و وظایف آنها و (۲) همسوسازی راهبردها، سیاست‏‌ها و فعالیت‏‌های بخش‏‌های مختلف صندوق می‏‌باشد. این مقاله به مرور اصول حاکمیت شرکتی در صندوق‏‌های ثروت ملی با تأکید بر مدیریت ریسک و پرتفوی می‌‏پردازد.  

مقالۀ مدیریت ریسک در صندوق‏‌های ثروت ملی را اینجا می‌یابید. همچنین، اصول سانتیاگو را می‏‌توانید اینجا بیابید. 

 

 

درباره modir

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

code